Al acht weken ver…

Jaja, sinds vrijdag zijn we hier acht weken, nog vijf te gaan… Langs de ene kant is het niet zo lang meer, langs de andere kant lijkt het nog vreselijk lang voor ik thuis zal zijn en iedereen zal kunnen terugzien, zeker omdat Kerstmis nog in die periode valt… Hoewel het me soms heel moeilijk valt, doe ik mijn best om zoveel mogelijk mijn gedachten naar hier te verplaatsen en te genieten van de tijd die ik hier nog heb…
Vorig weekend zijn we naar Kribi aan de kust geweest. Het is een soort vakantieoord voor rijke Kameroeners (oa de president himself heeft er een ‘nederig’ buitenverblijf…). Na ongeveer 4 uur bus (alweer zeer oncomfortabel gezeten), komen we aan in Kribi waar we direct aangeklampt worden door taxichauffeurs die ons naar een hotel willen brengen. Gelukkig hebben we ons op voorhand geïnformeerd en hebben we twee hotels waar we aan redelijke prijzen zouden kunnen slapen. Een taxi brengt ons naar ‘Hotel-Résidence des Cocotiers’, waar we een appartement aangeboden krijgen voor de nacht aan de helft van de prijs, namelijk 24000 CFA (we zijn met drie, en normaal gezien zou tegen de avond Cyrille nog komen vanuit Yaoundé, dus dat zou 6000 CFA pp zijn, een schappelijke prijs… Uiteindelijk is Cyrille niet meer afgekomen en hebben we dus wat meer betaald per persoon, maar ja…) Nadat we ons gerief afgezet hebben in het appartement, besluiten we Kribi te verkennen. Op 100 m van het hotel komen we aan het prachtige strand: palmbomen, wit zand, rotsen, en een heel onstuimige oceaan… Na een tijdje kunnen we niet meer verder en trekken we het centrum van Kribi in. Hoewel er ook wel wat volk rondloopt, is het veel rustiger dan in Yaoundé: bredere straten waar je als voetganger zowaar op het voetpad kunt lopen (in Yaoundé zijn er hier en daar ook voetpaden, maar die staan ofwel vol met kraampjes ofwel met geparkeerde auto’s…). Via het centrum wandelen we naar de haven, waar we de visvangst van die dag kunnen bewonderen: echt wel grote visssen, krabben, ‘crevettes’ (=langoestienen, scampis,…). Vanaf de haven wandelen we verder langs het strand (ten zuiden van het centrum, hier zijn meer hotels die rechtstreeks op het strand uitkomen). Ondanks de aanwezigheid van de hotels waren de stranden ook hier mooi, rustig en ongerept… Het seizoen begint hier pas eind november, vanaf dan is het hier drukker… Na een serieus eindje wandelen gaan we even zitten op een mooi plekje om wat uit te rusten en te genieten van het zicht (naar deze wilde oceaan kun je echt wel uren blijven kijken!!). Jammer genoeg krijg ik net dan een moeilijk moment: het enige waaraan ik kan denken is het feit dat Joris en de rest van mijn familie dit ook zo indrukwekkend zou vinden… Heb het toch wel onderschat hoor, die drie maanden zijn echt wel lang (zeker als je samenwoont en gewoon bent elkaar dagelijks te zien…). Maar goed, ik probeer me te herpakken en we wandelen terug richting hotel. Onderweg kopen we een fles wijn met de bedoeling die op te drinken op het strand terwijl we naar de zonsondergang kijken… Jammergenoeg zijn er ondertussen wolken opgekomen waardoor we de zonsondergang zelf niet kunnen zien. We gaan wel op het strand zitten en genieten toch wel van de valavond bij de woelige oceaan. Honderden ‘vogels’ vliegen voorbij, later vertelde ons iemand dat het een soort vleermuizen zijn, maar dan groter, en dat de lokale bevolking ze opeet… Een Kameroense student, Marcellin spreekt ons aan en babbelt wat met ons. Hij vraagt of we van plan zijn naar de ‘Chutes de la Lobé’ te gaan (watervallen die rechtstreeks in de zee uitkomen, iets zeer zeldzaams…) de volgende dag en of hij ons erheen mag gidsen. We waren sowieso van plan naar de chutes te gaan, en hij leek ons wel sympathiek, dus we stemmen in met zijn voorstel… We vragen of hij geen goedkoop restaurant kent (Kribi is toeristisch en dus veel duurder dan Yaoundé, zeker wat het eten betreft…). Hij neemt ons mee naar ‘Le Figaro’, een goedkoop eethuisje waar we couscous de manioc met sauce gombo eten. Heerlijk!!! En bovendien supergoedkoop! Na het eten nemen we afscheid van Marcellin, en spreken we af voor de volgende dag. Terug in ons hotel nemen we een douche (joepie, warm water!, hoewel, op een verbrande huid doet dat toch niet zo’n deugd… de zon staat hier echt loodrecht aan de hemel, zelfs een korte periode in de zon kan je verbranden..) Zondagmorgen brood en bananen gekocht als ontbijt (het ontbijt in het hotel kost 1500 CFA pp!!). Marcellin is stipt op de afspraak (een zeldzaam fenomeen in Kameroen). Hij neemt ons mee naar de plaats waar volgens hem de auto’s vertrekken richting watervallen. Daar staan wel veel moto’s maar geen auto’s… Goeie gids! Uiteindelijk weet hij ons toch een auto te strikken richting chutes. We laten ons afzetten aan hotel Ilomba vlakbij de chutes, waar Marianne het weekend verbleef met de mensen waarbij ze woonde. Van daaruit gaan we te voet naar de chutes. Die zijn indrukwekkend (doordat het nog het einde van het regenseizoen is, is er enorm veel water!). De omgeving is wel nogal toeristisch: je kan met pirogues op het water om de chutes van dichterbij te zien, je kan met pirogues op de rivier om naar de pygmeeën te gaan kijken (volgens de Bradt, onze trouwe reisgids, niet echt zijn geld waard), er zijn kraampjes waar je schilderijen en juwelen kan kopen…Marcellin probeert ons te overtuigen in de pirogues de watervallen van dichterbij te gaan bekijken, maar dat doen we toch maar niet: zal veel geld kosten en van waar wij stonden zag je waarschijnlijk minstens even veel. We wandelen terug richting hotel. Hier liggen minder rotsen op het strand en is het dus wel mogelijk om in de oceaan te zwemmen… Gelukkig hebben we onze zwemkledij mee!! Het water is heerlijk, helemaal niet koud en niet zout! En de golven zijn echt fantastisch. Er zit wel een enorme stroming in het water, gelukkig richting strand zodat je wel gemakkelijk uit het water geraakt… We luieren nog even op het strand en besluiten dan een auto te zoeken om terug te keren richting Kribi: we willen op tijd vertrekken zodat we niet te laat in Yaoundé aankomen… Een auto vinden is moeilijk, een moto iets minder moeilijk, dus wij op de moto terug naar Kribi (Ine en ik samen op één moto, Gert en Marcellin elk op een moto). Heerlijk: warme wind in de haren, langs de kustlijn, echt genieten! ’s Avonds komen we na een lange rit rond 19u30 terug aan in Yaoundé. Moe maar tevreden en vooral gloeiend van de overdosis zonnestralen…
Gisteren hebben we met Jean-Jules alweer een dorpje bezocht, ditmaal het dorp Monatele waar zijn tante woont, op 70 km van Yaoundé. De bus vanuit Yaoundé zet ons af op het dichtstbijzijnde kruispunt, vanwaar het nog een kilometer wandelen is naar het huis van zijn tante. Ondertussen is het droogseizoen hier begonnen en dat is te merken: de wegen zijn veel stoffiger en het is een stuk warmer (voor mij toch, ik heb de indruk dat ik vochtige warmte beter verdraag dan droge warmte, hoewel men zegt dat het normaal gezien omgekeerd is…). Bovendien was ik (voor de tweede keer in twee weken tijd) wat ziek aan het worden. Die kilometer wandelen was dus behoorlijk afzien voor mij… Bij zijn tante moeten we even wachten tot ze terug is van het veld waar ze het eten voor vandaag is gaan plukken: ‘Sanga’: feuilles de manioc met maïs. We helpen met het klaarmaken en terwijl de potten op het houtvuur staan, gaan we palmwijn halen. Dit is het sap van een bepaalde palmsoort, een witte drank met een zeer speciale gefermenteerde smaak (ik ben er niet zo zot van). Wel eens interessant om te zien hoe ze aan de palmwijn geraken: ze hakken een boom om, snijden de stam door en hangen over het oppervlak een soort trechter van bananenbladeren die het sap in een bidon leidt. Twee keer per dag komen ze de bidons legen… Na het eten gaan we richting centrum van Monatele waar we moto’s nemen richting Sanaga: de langste stroom van Kameroen. Alweer zalig om op die moto’s te zitten, hoewel ik wel even bang was toen ik recht voor ons de Sanaga zag opduiken, terwijl we nog behoorlijk snel aan het rijden waren (‘hopelijk werken de remmen!). Het zicht op de Sanaga is echt indrukwekkend: zeer breed (meer dan 700m), lijkt meer op een meer dan op een rivier. Aan de oever liggen houten bootjes en stapels zand: hier wordt (met de hand) zand gewonnen uit de rivier. Men vaart met een bootje tot midden in de rivier en duikt met een emmer naar beneden om zand op te scheppen van de bodem…
En hoe gaat het op de stages? Onze stage pediatrie in het CHU zit erop… Sinds de tweede week gingen we in de namiddag naar de ‘consultations externes’ waar Dr Kamgaing werkt, die haar opleiding in Lyon gevolgd heeft. Zij is zeer vriendelijk en begrijpt dat de tropische geneeskunde voor ons niet evident is… We zien telkens zelf eerst een patiënt, stellen die dan voor aan haar, waarna we samen overleggen welk beleid we voorstellen. Zeer interessant, jammer genoeg zijn er niet elke dag veel patiënten… Dr Kamgaing is zeer geëngageerd, ze heeft zelf een soort programma opgesteld dat zorgt voor de opvolging van pasgeborenen van seropositieve moeders. Ze volgt ze van nabij tot ze oud genoeg zijn om te testen of ze ook besmet zijn (18 mnd), en daarna stelt ze indien nodig een therapie op. Als deze kinderen niet van nabij opgevolgd worden, zullen de meesten niet getest worden als ze er oud genoeg voor zijn, met alle gevolgen vandien… Op maandag, woensdag en vrijdag onderzoekt Dr. Kamgaing de pasgeborenen op de materniteit. Ook interessant om te volgen, hoewel het meer routine is. Normaal gezien zouden we vrijdag op vaccinatiecampagne geweest zijn in een dorp bij Mfou, op 20 km van Yaoundé. Prof Obama had dat geregeld, maar donderdag zei ze plots dat ze wou meegaan (we denken toch dat ze dat bedoelde), maar dat ze nog niet wist of ze wel kon vrijdag… Ze zou het ons nog laten weten. Donderdagavond hebben we haar nog gezocht voor we naar huis gingen, maar niet meer gevonden… Ook vrijdag was ze de hele dag nergens te bespeuren, zal voor een andere keer zijn (hopelijk!, het lijkt me echt leuk om te doen)…
De laatste twee weken stonden we in de voormiddag op de ‘salles des urgences’, een soort intensieve zorgen voor de pediatrie. Daar word je echt geconfronteerd met de harde realiteit van de Afrikaanse gezondheidszorg… Kinderen met ziektes die bij ons nooit in zo’n vergevorderd stadium komen. Zo ligt er een meisje van 9 jaar uit Bamenda dat al drie maanden progressief hoofdpijn had, en sinds enkele weken niet meer goed zag en overgaf. Na een aantal consultaties in Bamenda werd het kind doorverwezen naar de Acha Eye Clinic in Baffousam. Daar deden ze een fundoscopie (soort oogonderzoek waarbij het nevtlies gevisualiseerd wordt), waaruit bleek dat ze met intracraniële hypertensie zat (overdruk in de schedel, meestal ten gevolge van een tumor). In Baffousam hebben ze haar dan doorgestuurd naar het CHU. Als je weet hoe oncomfortabel het transport hier is, en dat het meer dan zes uur rijden is van Bamenda naar Yaoundé, moet dat met zo’n ziek kind verschrikkelijk geweest zijn… In het CHU werd een CT uitgevoerd (MRI hebben ze hier niet). Gelukkig hadden de ouders geld genoeg: een CT kost hier 100000CFA (150€), wat overeenkomt met bijna twee keer een gemiddeld maandinkomen. Uit de CT bleek dat ze inderdaad een hersentumor had die wegens de overdruk dringend geopereerd moest worden. Dat zou vrijdag gebeuren, maar ik weet niet of de operatie uiteindelijk is kunnen doorgaan…
Vorige week lag er een jongetje met een maagbloeding. Door de ernstige anemie moest hij een bloedtransfusie krijgen. Een bloedtransfusie is hier niet voor de hand liggend: vaak moet de familie de verschillende ziekenhuizen van de stad afgaan (met de taxi, want de meeste mensen hebben geen auto) op zoek naar bloed van dezelfde bloedgroep. Daarna moet nog een kruisproef gebeuren om zeker te zijn dat het bloed wel overeenkomt, met een beetje ongeluk moet je dus terug naar het ziekenhuis waar de patiënt ligt om vast te stellen dat het bloed niet compatibel is. Gezien er in het CHU geen gastro-enteroloog is, moest hij (terwijl hij eigenlijk op de intensieve zorgen opgenomen was) met een taxi naar een privé gastro-enteroloog in het centrum van Yaoundé om de bloeding via gastroscopie te laten toebranden. Nadat hij dit gedaan had bleef hij bloeden, na enkele transfusies moest hij opnieuw naar de gastro-enteroloog om het nog eens toe te branden. Toen hij daar aankwam was hij zo zwak dat de gastro-enteroloog hem met de ambulance terugstuurde naar het CHU om hem te laten opereren. Helaas overleed het jongetje onderweg naar het CHU…
Verder ligt er een meisje van 2,5 jaar dat voortdurend stuipt. Het eerste wat men hier doet bij convulsies (na Valium gegeven te hebben) is een lumbaalpunctie, met onderzoek van het cerebrospinaal vocht (ruggenmergvocht, wordt onderzocht op bloedelementen en bacteriën) om een meningitis uit te sluiten). Dit onderzoek bleek negatief, dus schreven ze de stuipen maar toe aan de koorts (die ze amper had), of aan epilepsie… Na enkele dagen zonder beterschap (telkens ze stuipte kreeg ze Valium, zonder rekening te houden met de maximale dagelijkse dosis, met als gevolg dat het moeilijk was uit te maken of ze nu suf was door de Valium of door haar ziekte), besluiten ze toch maar een CT hersenen te doen. Daaruit blijkt dat ze meningoencephalitis heeft (hersenvlies- + hersenontsteking), wat meestal door een virus veroorzaakt wordt en waar antibiotica dus niet tegen helpen. Er is wel medicatie tegen de virussen maar die moet zeer vroeg in de ziekte gegeven worden, anders heeft ze geen effect en bovendien is ze vreselijk duur. Toen we vrijdag van de stage vertrokken was haar toestand nog altijd hetzelfde…
En zo zijn er nog vele gevallen waar je toch even bij moet slikken… Vaak zijn ze al ‘behandeld’ in een ‘centre de santé’. Deze centra zijn zeer goedkoop, maar hebben als nadeel dat er geen dokter werkt: meestal worden deze centra geleid door verpleegkundigen of ‘aide-soignants’. Aangezien je hier geen arts moet zijn om medicatie voor te schrijven, kunnen zij volledig autonoom werken. Het probleem is dat diagnostiek en behandeling vaak helemaal fout zijn, en dat er vaak veel te lang gewacht wordt met doorverwijzen naar een arts, waardoor veel patiënten pas veel te laat professionele hulp krijgen…

Ondertussen ben ik alweer een paar dagen ziek geweest: keelpijn, hoesten, hoofdpijn, koorts en sinds vandaag diarree. Ik had het kunnen denken dat ik er niet van gespaard zou blijven...

Groetjes en à la prochaine!